دمپر هوا از بخش های اصلی سیستم تهویه است که عموما به دوصورت گرد و چهارگوش، متناسب با مقطع داکت یا مجرای هوای عبوری از کانال با ابعاد و قطرها و ضخامت های گوناگون ساخته می شود

دمپر هوا دریچه ای ست در داخل کانال هوا متشکل از صفحه ی واحد یا پره های موازی که باعث انسداد یا تنظیم میزان هوای عبوری از کانال هوا میگردد. اگر بخواهیم شبکه ای از لاین کانال هوا را که نیاز به مصرف هوا در اتاقهای مربوطه را ندارد مسدود کنیم از این محصول استفاده میکنیم. این نوع دمپر قابلیت تنظیم دستی و تنظیم خودکار را دارد که دمپر دستی بوسیله یک اهرم دستی که در بدنه ی بیرونی دمپر تعبیه شده کنترل و بکار گرفته میشود و دمپر خودکار نیز با استفاده از موتور الکتریکی جهت تنظیم هوا توسط سیستم مرکزی و یا اتوماسیون ساختمان کنترل میشود.

این محصول عموما به دوصورت گرد و چهارگوش، متناسب با مقطع داکت یا مجرای هوای عبوری از کانال با ابعاد و قطرها و ضخامت های گوناگون ساخته می شود. 

دمپر هوا در کل با دو کاربرد دستی(مکانیکی) و برقی(الکترومکانیکال) تولید و عرضه می گردد.  

دسته ی کنترل این محصول که با دست عمل می کند ،بدون نیاز به انرژی الکتریکی و بصورت کاملا دستی عمل می کند و هوای عبوری از این محصول را کنترل و یا مسدود می کند. 

دسته ی کنترل این محصول که بصورت برقی عمل می کند، مستقیما با انرژی الکتریکی و به دو صورت ON و OFFیا بصورت فنری و تدریجی در حالت باز، بسته و یا نیمه باز قرار درآمده و عبور هوا از دمپر هوا را کنترل میکند.

دمپر هوا

به دریچه ای که در داخل کانال قرار میگیرد و از صفحه ی واحد یا پرّه های موازی که باعث انسداد یا تنظیم هوای عبوری از کانال میشود ، دمپر هوا گفته میشود . اگر بخواهیم شبکه ای از لاین هوا را در محیطی مسدود کنیم از دمپر هوا استفاده میکنیم . دمپر هوا قابلیت تنظیم دستی و خودکار را دارد. دمپر هوا ی دستی به وسیله ی یک اهرم دستی که در بدنه ی دمپر نصب میشود ، کار میکند . در حالیکه دمپر خودکار با استفاده از موتور الکتریکی جهت تنظیم هوا به کار گرفته میشود .

دمپر هوا به طور معمول به دو شکل گرد و چهار گوش ساخته میشود که آن هم بستگی به مقطع داکت یا مجرای عبوری هوا دارد .

دمپر هوا به دو صورت کنترل دستی (مکانیکی) و برقی (الکترو مکانیکال) ساخته میشود . دمپر هوا ی دستی نیازی به انرژی الکتریکی نداشته و به صورت کاملاً دستی هوای عبوری را مسدود یا کنترل میکند .

دمپر هوا  برقی با استفاده از انرژی الکتریکی عمل میکند و به دو صورت ON و OFFیا فنری و تدریجی در حالت باز وبسته و یا نیمه باز در می آید و عبور هوا از دمپر را کنترل میکند .

از آنجاییکه جهت تهیه موتور برقی دمپر هوا نیاز به صرف هزینه ی جداگانه میباشد لذا قیمت دمپر هوا ی برقی به صورت محسوسی از دمپر هوا ی دستی بالاتر است 

انواع دمپر هوا چهار گوش

۱-دمپر هوا تیغه موازی

بیشترین کاربرد دمپر هوا ، مربوط به دمپر هوا  تیغه موازی است . بدنه ی بیرونی دمپر هوا تیغه موازی ،دارای یک قاب حجم دار به عمق ۱۵ سانت و یک فریم دو طرفه به عرض ۳ سانتیمتر می باشد . از آنجا که عرض تیغه های دمپر هوا که در یک مدار ، به صورت هم زمان چرخیده و باز و بسته می شوند ، وجود عمق ۱۵ سانتی در حجم بدنه ی دمپر هوا الزامی می باشد .

این امر سبب می شود تا هنگام چرخش تیغه های دمپر هوا خللی در عملکرد دمپر هوا ایجاد نشود و در مدار مطمئن خود باز و بسته شوند .

اگر ابعاد دمپر هوا متناسب باشد ، از ورق ۱ میل برای ساخت آن استفاده می گردد . اما اگر ابعاد بالا رود متعاقب آن ، ضخامت ورق به ۲۵/۱افزایش خواهد یافت .

همچنین در ابعاد معمولی دمپر هوا  تیغه موازی ، از طریق یک محور ثابت که در جنب دمپر هوا تعبیه می شود کنترل می گردد ، اما در ابعاد بزرگتر، باید از قید ها و ستون های نگهدارنده در موازات ارتفاع دمپر هوا استفاده شود . این امرباعث میشود که طول تیغه های دمپر هوا بیش از حد طولانی نگردد و تیغه ها تاب بر ندارد .

عرض ۳ سانتی فریم قاب دمپر هوا که در دو طرف حجم بدنه ی دمپر هوا قرار دارد باعث می شود سطوح اتصال با فلنچ های کانال هوا به صورت هم سان چفت شود و قابلیت اتصال دمپر هوا به کانال هوا امکان پذیر گردد .

از دمپر هوا  تیغه موازی ، برای تامین هوای آزاد اتاق های ژنراتور و همچنین تنظیم هوای رفت و برگشت دستگاههای هواساز مکنده و دمنده استفاده می شود . نحوه ی کارکرد این دمپر هوا به این صورت است که موتور برقی دمپر هوا ، به وسیله ی یک جعبه فرمان اتوماتیک به برق ژنراتور متصل می شود و همزمان با شروع کارکرد ژنراتور ، موتور برقی دمپر هوا نیز به طور اتوماتیک فرمان باز یا بسته شدن را به دمپر هوا می دهد .

دمپر هوا  تیغه موازی را هم می توان از ورق گالوانیزه و هم از پروفیل آلومینیوم تولید کرد و به بازار ارایه نمود .

۲- دمپر هوا ۷ و ۸

ساختار دمپر هوا  ۷ و ۸ بسیار شبیه ساختار دمپر هوا  تیغه موازی است . تنها تفاوت این دو دمپر هوا ، عملکرد تیغه های این دو می باشد .

مدل فریم دمپر هوا ۷ و ۸ همچون دمپر هوا تیغه موازی است ، اما مونتاژ تیغه های دمپر ۷ و ۸ به شکل یکی در میان به صورت بر عکس عمل می کند و حالت ۷ و ۸ به دمپر هوا می دهد .

جنس ورق مصرفی دمپر هوا ۷ و ۸ از ورق گالوانیزه و پروفیل آلومینیوم می باشد .

دمپر هوا  ۷ و ۸ در مسیر کانال های هوا و دهانه ی دستگاه هواساز در پروژه های صنعتی تجاری و مسکونی کاربرد دارد .

۳- دمپر هوا بُر

دمپر هوا بُر یکی دیگر از نمونه های دمپر هوا می باشد که عملکردی متفاوت با دمپر هوا  ۷ و ۸ دارد و با نصب آن در مسیر کانال هوا ، هوای عبوری به صورت برشی مسدود می گردد . به طور کلی انواع مختلف دمپر هوا با عملکرد یک شبکه از تیغه های موازی و ۷ و ۸ شروع به کار می کند . ولی دمپر هوا بُر یک صفحه ی حجم دار نیم هلالی که کل مساحت داخلی قاب دمپر هوا را اشغال می کند و باعث مسدود شدن یا تنظیم هوای عبوری از دمپر هوا بُر می شود .

عرض حجم نیم هلالی با عرض داخلی دمپر هوابُریکسان است و همچنین ارتفاع آن با ارتفاع داخلی دمپر هوا بُر به یک میزان است .

فریم و بدنه ی دمپر هوا بُر از نظر ساختار شبیه انواع دیگر دمپر هوا ی چهار گوش می باشد .

جنس قاب و بدنه ی داخلی دمپر هوا بُر از ورق گالوانیزه به ضخامت یک میل است . دمپر هوا بُر هم به صورت دستی و هم به صورت موتوری تولید می شود . لازم به ذکر است که دمپر هوا ی موتوری از لحاظ قیمت اختلاف قابل ملاحظه ای با دمپر دستی دارد .

۴- دمپر ضد حریق 

دمپر ضد حریق در واقع از رسیدن اکسیژن به شعله و انتشار آتش جلوگیری می کند و جهت انسداد مسیر حریق در داکت کانال هوا به کار می رود .

ساختار فریم و تیغه های دمپر ضد حریق همانند دمپر هوا با تیغه های موازی می باشد . تنها تفاوت این دو دمپر هوا در این است که در دمپر ضد حریق تیغه ها به وسیله ی یک فنر و ضامن قوی به فیوز حرارتی متصل می شود ، عملکرد این دمپر بدان گونه است که همزمان با عملکرد فیوز ، ضامن فنر آزاد شده و دستور انسداد دمپر ضد حریق داده خواهد شد .

دمپر ضد حریق از ورق گالوانیزه با ضخامت یک میل تولید میگردد . ابعاد این دمپر هوا متناسب با داکت کانال هوا ساخته می شود .

لازم به ذکر است که دمپر ضد حریق هم به صورت برقی و هم به صورت کنترل جعبه فرمانی مجهز به سنسور دود و حرارت ، تولید می گردد .

۵- دمپر بادی 

دمپر بادی در پشت فن جانمایی می شود و با نیرو و فشار هوای خروجی از پشت فن فعال می شود و با خاموش شدن فن ، مسیر خروج هوا مسدود خواهد شد .

فریم این دمپر هوا یک طرفه می باشد ، به طوری که حجم قاب دمپر در میان دیوار و پشت فن جانمایی می شود و توسط فریم بیرونی به دیوار نصب خواهد شد .

از آنجایی که دمپر بادی با نیروی فشار هوای خروجی از پشت فن کار می کند ، لزوماً باید تیغه ها سبک و ترجیحاً از جنس آلومینیوم باشد .

جنس فریم دمپر بادی از ورق گالوانیزه است و ضخامت ورق مصرفی یک میلیمتر می باشد . همان طور که در بالا اشاره شد جنس تیغه ها از ورق آلومینیوم می باشد . تیغه های آلومینیومی دمپر بادی به وسیله ی یک محور ثابت که به تمام تیغه ها متصل است به صورت هم زمان با کارکرد فن شروع به باز شدن می کنند .

همانطور که گفته شد تیغه های دمپر بادی با عملکرد فن باز و بسته می شود ، به همین دلیل در تابستان و زمستان از خروج هوای سرد و گرم و افت انرژی جلوگیری خواهد شد  و بالانس دمپر را ایجاد می کنند . همچنین در زمان خاموش بودن فن از ورود پرندگان و حیوانات و حشرات موذی ممانعت به عمل می آید .

انواع دمپر هوا گرد

الف) دمپر هوا گرد بین کانالی :

جهت تنظیم یا انسداد هوای عبوری از داکت هوای گرد، از دمپر هوا ی گرد بین کانالی استفاده می شود. دمپر هوا گرد بین کانالی عمدتاً از ورق گالوانیزه با ضخامت یک میلیمتر و در قطرهای مختلف به دو صورت کنترل دستی و برقی تولید و عرضه می شود.

بدنه ی بیرونی دمپر هوا ی گرد از یک استوانه با دسته دمپر دستی یا برقی و قسمت داخلی دمپر هوا ی گرد از یک تیغه گرد که با یک محور از داخل به دسته دمپر در بیرون متصل است تشکیل یافته است. ضخامت ورق دمپر هوا ی گرد به طدور معمول یک میلیمتر می باشد، اما با توجه به میزان قطر دمپر هوا این ضخامت قابل افزایش خواهد بود.

از دمپر هوا ی گرد برای کنترل یا انسداد مسیر هوای دستگاه های دمنده و مکنده به طور معمول استفاده می شود. اما در بعضی موارد از دمپر هوا ی گرد برای انسداد یک مسیر موازی از چند رشته لوله دودکش نیز استفاده خواهد شد. ضخامت این دمپر گرد برای استفاده در مسیر دودکش ها باید از حد معمول بیشتر باشد تا در برابر حرارت و گرما مقاومت لازم را داشته باشد. ضمن استفاده از ورق ضخیم برای دمپر گرد دودکش باید از یک لوله عایق حرارتی و یک لایه کاور گالوانیزه روی عایق حرارتی استفاده کرد تا از نفوذ حرارت به دسته و بدنه ی دمپر جلوگیری به عمل آید و از استهلاک زودرس دمپر دودکش جلوگیری شود.

دمپر هوا ی گرد بین کانالی هم به صورت گرد به گرد تولید می شود که در این صورت ساختار این دمپر هوا کاملاً گرد خواهد بود.اگر بخواهیم دمپر هوا ی چهارگوش را در میان کانال گرد جانمایی کنیم باید هر دو طرف دمپر هوا ی چهارگوش را با دو تبدیل گرد مجهز و سپس دمپر را به کانال هوا  گرد متصل کنیم.

ب) دمپر هوا گرد ضد حریق :

کارکرد دمپر ضد حریق گرد مشابه دمپر ضد حریق چهارگوش می باشد.

دمپر ضد حریق گرد از نظر ظاهر بسیار شبیه دمپر هوا ی گرد بین کانالی است با این تفاوت که به جای کنترل دمپر به وسیله دسته دمپر به وسیله ی آزاد شدن ضامنی که به یک فیوز حدارتی متصل است فعال شده و تیغه گرد دمپر ضد حریق جهشی در داخل استوانه ی دمپر از زاویه ی صفر درجه به زاویه نود درجه تغییر وضعیت دادهو مسیر هوای دمپر ضد حریق را مسدود می کند.

پ) دمپر هوا گرد پشت دریچه :

برای کنترل میزان هوای خروجی از دریچه گرد در دهانه های انشعاب هوا در محیط از دمپر پروانه ای در پشت دریچه های گرد استفاده می شود. دمپر هوا گرد پروانه ای از یک حجم استوانه ای که عمدتاً از جنس ورق گالوانیزه یا گاهی از جنس استیل می باشد، تولید میگردد. روی این حجم استوانه ای، محوری به مرکزیت قطر استوانه تعبیه شده است که به وسیله پیچ های برنجی دو باله ی پروانه ای شکل دمپر پروانه ای را کنترل و باز و بسته خواهد کرد.

علت نامگذاری این دمپر هوا این است که هنگام باز بودن باله های این دمپر، شکل ظاهری این دمپر بسیار شبیه به باله های پروانه است. دمپر هوا ی گرد پروانه ای مستقیماً در محل نشیمن پشت دریچه گرد، پیچ شده و به صورت یک قطعه ی ترکیبی واحد در داخل دهانه ی گرد انشعاب هوا تعبیه و وظیفه تنظیم مقدار و فشار هوای خروجی از دریچه گرد را به عهده می گیرد.

 دمپر هوا چرا ؟ 

۱)باتوجه به ابعاد مختلف دپمر هوا، ضخامت ورق مورد نیاز برای ساخت دمپر هوا نیز متفاوت است. طبیعی ست که هرچه ابعاد دمپر هوا افزایش یابد، ضخامت ورق مصرفی نیز افزایش خواهد یافت. این در حالیست که اگر ابعاد دمپر هوا معمولی باشد از ورق با ضخامت یک میل استفاده خواهد شد.  

لازم به ذکر است در ابعاد بالای دمپر هوا، در آکس طول دمپر هوا، قید یا پل تعبیه می گردد تا طول تیغه های دمپر هوا از مقدار استاندارد خارج نشود و در اثر فشار هوا دچار تاب خوردگی و انحنا نگردد. به طور مثال در دمپر هوا ی اتاقهای ژنراتور این موضوع کاربرد ویژه ای دارد. 

پس بنابراین می توان نتیجه گرفت ضخامت ورق مصرفی رابطه ی مستقیم با ابعاد دمپر هوا دارد. باید خاطر نشان شد که تیغه های دمپر هوا باید مقاومت لازم در برابر تاب خوردگی را داشته باشند. زیرا تمام تیغه های دمپر هوا به یک محور واحد متصل هستند، پس در صورت انحنای یکی از تیغه ها، کل شبکه دمپر هوا دچار اختلال خواهد شد.  

۲)از دیگر موضوعات قابل مطرح در بحث دمپر هوا، طول دمپر هوا می باشد.از آنجا که عرض تیغه های دمپر هوا اشغال می شوند، باید عرض حجم بدنه دمپر هوا به اندازه ای باشد که در زمان عملکرد دمپر هوا، تیغه ها از بدنه ی دمپر بیرون نزده و از محدوده دمپر خارج نشود. 

۳)ساختار دمپر بین کانالی چهارگوش در دوسوی دمپر هوا به صورتی است که از هر دو سو یک لبه سه سانتی به عنوان فریم، موجب اتصال دمپر هوا به فلنج کانال های چهارگوش می گردد. عرض این لبه سه سانتیمتر است. این لبه نقش فلنج را برای دمپر هوا ایفا می کند.  

باید خاطر نشان شد که در زمان اتصال دو طرف دمپر هوا، به کانال های هوا، لزوماً باید عملیات درزبندی و هوابندی با استفاده از نوارهای درزگیر الاستومری با دقت بالا انجام شود تا راندمان کار بالا رود.  

لبه های فریم دمپر هوا بر اساس سوراخ فلنج های کانال علامتگذاری شده و سپس محل های علامتگذاری شده سوراخ و آماده اتصال به کانال هوا می گردند. 

در نتیجه جهت اطمینان از ثبات محل نصب دمپر هوا، معمولا برای نگهداری دمپر هوادر محل مشخص خود، به صورت مجزا برای خود دمپر هوا، از یک ساپورت ویژه استفاده می شودتا از هرگونه لرزش، سرو صدا جلوگیری به عمل آید.

انواع دمپر هوا برقی 

دمپر هوا برقی گرد 

همانگونه که از نام این دمپر هوا پیداست مقطع این دمپر هوا گرد است و توسط یک موتور دمپر برقی که در سطح بیرونی دمپر هوا نصب می گردد میزان هوای عبوری از مسیر کانال گرد را تنظیم یا مسدود خواهد کرد.  

دمپر هوا گرد در سایزهای استاندارد ۱۹-۱۵-۲۰-۲۵-۳۰-۳۵ و ….ساخته و به بازار ارایه می گردد. گروه صنعتی تهویه مارکت این افتخار را دارد که دمپر هوا دا در هر قطری حتی غیر استاندارد ساخته و به کارفرما ارایه می دهد. 

میزان توان موتور دمپر هوا بستگی به قطر دمپر هوا و ضخامت ورق دمپر هوا دارد. به طور مثال برای قطرهای کوچک از موتور دمپر با توان ۲ نیوتن بر متر و برای قطرهای متوسط از موتور با توان ۴ نیوتن بر متر و برای دمپر های قطور از موتور دمپر با توان ۸ نیوتن بر متر استفاده خواهد شد. دمپر هوا ی برقی از ورق گالوانیزه، روغنی و سیاه تولید می شود.  

لازم به ذکر است که دمپر هایی که با ورق گالوانیزه ساخته می شوند نیازی به پوشش رنگ ندارند. این در حالیست که اگر دمپر هوا از ورق روغنی یا سیاه ساخته شود باید از رنگ کوره ای الکتروستاتیک برای پوشاندن سطوح آن استفاده شود. 

دمپر هوا برقی گرد برای مصارفی چون تنظیم هوای عبوری از کانال گرد هوا و همچنین تنظیم و انسدادیک با چند لاین از دودکش های موازی موتور خانه و یا در مسیر عبور آلاینده ها، ذرات، مواد، پودر و غبار در هنگام مکش استفاده خواهد شد.  

موتور دمپر هوا برقی به دو صورت باز- بسته یا تدریجی عمل میکند.  

در دمپر هایی که به صورت ON-OFFعمل میکند تیغه دمپر یا به طور کامل باز می شود یا به طور کامل بسته میشود. اما در دمپرهایی که موتور دمپر به صورت فنردار یا تدریجی است تیغه دمپر در هر حالتی که مورد نیاز باشد تنظیم خواهد شد . 

موتور دمپر هوا در دمپرهایی که آیتم حرارت در بدنه تاثیر مستقیم ندارد به صورت مستقیم می تواند به بدنه دمپر هوا گرد متصل و عمل کند. اما در مواردی که دمپر هوا در مسیرهایی قرار میگیرد که حرارت بدنه، دمپر را تحت تاثیر قرار میدهد، باید از لایه های حرارتی و کاور دمپر استفاده نمود و تا حد امکان طول شفت دمپر را از حد معمولی بلندتر در نظر گرفت تا موتور دمپر بیشترین فاصله را از سطح اصلی دمپر داشته باشد و از آسیب در امان باشد. 

اگر دمپر هوا ی برقی گرد قطر متناسب و کمی داشته باشد می توان آن را به صورت فیتینگی یا اُورلپ به قطعات قبلی و بعدی متصل نمود. اما اگر قطر دمپر هوا ی برقی گرد زیاد باشد باید از فلنج برای اتصال دمپر به امتداد لاین اصلی کانال هوا استفاده کرد.

دمپر هوا برقی چهارگوش 

الف) دمپر هوا برقی موازی 

دمپر هوا برقی موازی از ورق گالوانیزه به ضخامت یک میل ساخته می شود. بدیهی است که با افزایش ابعاد دمپر ضخامت ورق مصرفی نیز افزایش یابد. عملیات باز و بسته شدن پره های دمپر هوا به وسیله یک شفت انجام می‌شود که به موتور دمپر اتصال دارد. به این علت این دمپر هوا را موازی می‌نامند که تمام پره های دمپر تحت فرمان محور مرکزی به صورت همسان در یک جهت و به صورت کاملا موازی با سرعت مساوی باز و بسته و تنظیم می گردند. 

 این دمپر هوا معمولاً به صورت بین کانالی مورد استفاده قرار می گیرد. اما می توان از آن برای تخلیه هوای اتاق ژنراتور و ورود هوای آزاد به اتاق ژنراتور استفاده کرد. طریقه عملکرد این دمپر برای اتاق ژنراتور اینگونه است که سیم های برق موتور دمپر به یک جعبه فرمان مرکزی اتصال می یابد که همزمان با شروع به کار ژنراتور برق در موتور دمپر جریان پیدا کرده و تیغه های دمپر به صورت اتوماتیک باز و این کار باعث تخلیه دود ژنراتور از  محوطه میشود.  

اگر ابعاد دمپر هوا بسیار بزرگ باشد اجباراً باید از دو سری تیغه دمپر استفاده کرد که در این حالت باید از دو موتور دمپر نیز کمک گرفت تا نیروی محرکه موتور های دمپر نیز بتواند در زمان جریان و وجود فشار هوا در داخل کانال پره‌های دمپر را حرکت دهد. دمپر هوا برقی موازی هم به صورت فقط بسته-فقط باز و هم به صورت فنردار و تدریجی کار می کند که البته این انتخاب به دست کارفرماست.  

ساختار دمپر هوا ی برقی موازی متشکل از یک فریم سه سانتی در دو طرفه نمای خود می باشد که البته این فریم ها نقش فلش را برای هر طرف از دمپر ایفا کرده و دمپر به وسیله این فریم ها از دو طرف به فلنج کانالهای هوا با پیچ و مهره وصل میشود. دمپر هوا ی برقی موازی این قابلیت را دارد که از پلی اورتان نیز ساخته شده و جهت کانال های پیش عایق پلی اورتان استفاده گردد. 

ب) دمپر هوا ۷ و ۸ چهارگوش برقی 

این دمپر هوا از نظر شکل و ساختار بسیار شبیه به دمپر هوا ی موازی برقی است. با این تفاوت که تیغه های این دمپر هوا برخلاف تیغه‌های دمپر هوا ی موازی به صورت معکوس و در اصطلاح به صورت ۷ و ۸ باز و بسته می شود. باز و بسته شدن تیغه های این دمپر هوا به وسیله یک موتور دمپر است که در قسمت نمای دیواره دمپر هوا نصب گردیده است. 

دمپر هوا ۷ و ۸ معمولاً از سه نوع ورق گالوانیزه، آلومینیوم و استیل تولید برای بازار ارائه می شود. اگر بخواهیم از دمپر هوا جلوی هواسازها و اتاق ژنراتور استفاده کنیم، از ورق گالوانیزه بهره می گیریم. اما در بسیاری از موارد مثل اتاق های تمیز، آزمایشگاه ها و اتاق های عمل معمولاً از جنس استیل یا آلومینیوم برای ساخت دمپر هوا ی برقی ۷ و ۸ استفاده می گردد. برای دمپر هوا ۷ و ۸ که به ابعاد کوچک و متوسط هستند ضخامت ورق یک میل کفایت میکند اما برای ابعاد بزرگ تر از ضخامت ۲۵/۱ میلی متر استفاده میشود. 

توان موتور دمپر برقی برای این دمپر هوا بستگی به ابعاد این محصول دارد و بین ۲-۴-۸ و ۱۶ نیوتن–متر می باشد. دمپر هوا برقی ۷ و ۸ حجم مکعبی است که طول و عرض این مکعب ابعاد دمپر را تشکیل می‌دهند که می تواند متغیر باشد. این حجم معمولاً ۱۵ سانتیمتر است تا تیغه های دمپر از فضای داخلی بیرون نزند و باعث ایجاد صدا و اختلال نگردد. ساختار این دمپر هوا متشکل از یک فریم سه سانتی در اطراف می باشد که از دو طرف نقش فلنج را برای دمپر هوا ایفا می‌کند. 

این مدل دمپر هوا بالاترین راندمان عملکرد را در مقایسه با انواع دیگر دارد. 

پ) دمپر هوا برقی فایر دمپر

دمپر هوا ی ضد حریق در مدل غیر برقی به صورت مکانیکی و در اثر عملکرد فیوز دستی دمپر و آزاد شدن فنر دمپر فعال شده و تیغه دمپر بلافاصله مجرای هوای دمپر را مسدود می نماید. 

این در حالی است که دمپر هوا برقی به جای فیوز دستی دارای سنسور دود می باشد که در فضای محیط نصب شده و این دمپر هوا به آن متصل است و هم زمان با اخطار سنسور دود موتور دمپر با دستور گرفتن از جعبه فرمان موتور برقی دمپر فعال شده و تیغه دمپر هوا را در حالت مسدود نگه می‌دارد. 

 این دمپر هوا یک حجم مکعبی است که طول و عرض آن متناسب با محل نصب دمپر هوا بوده عمق آن ۱۵ سانتیمتر می‌باشد تا تیغه‌های دمپر هوا از دامنه حجم مکعب بیرون نزده و باعث اختلال عملکرد و ایجاد سر و صدا نگردد. جنس دمپر هوا ی ضد حریق از ورق گالوانیزه با ضخامت حداقل یک میلیمتر است که البته با افزایش ابعاد دمپر هوا ضخامت ورق مصرفی نیز افزایش می‌یابد. توان دمپر هوا ی ضد حریق از۲ نیوتن-متر به بالا می باشد. همچنین محل نصب دمپر هوا ی ضد حریق بسیار مهم است از این لحاظ که هنگام آتش سوزی به آن آسیبی نرسد. اطراف دمپر هوا برقیه ضد حریق به صورت خم کاری شده نقش فلنج را ایجاد می کند و با چفت شدن با سوراخهای فلنج های کانال هوا به صورت پیچ و مهره به کانال هوا متصل می‌شود. 

ت) دمپر هوا ی برقی هوابُر 

این دمپر هوا نیز از لحاظ ساختار بسیار شبیه انواع دیگر دمپر هوا می باشد. تنها تفاوت این دمپر هوا با انواع دیگر آن شبکه داخلی آن است که به صورت یک صفحه حجمی و یکپارچه می باشد. این صفحه که طول و عرض آن متناسب با ابعاد داخلی فریم دمپر هوا است باعث باز و بسته شدن این صفحه شده و با عملکرد این صفحه میزان هوای عبوری تنظیم می گردد. ضخامت صفحه داخلی دمپر هوا بر که از ورق گالوانیزه ساخته شده است، معمولاً یک میل است، مگر اینکه ابعاد دمپر هوا بسیار بالا رود که در این صورت ضخامت ورق مصرفی نیز افزایش می یابد. انسداد مسیر عبور هوا به صورت دفعی و برشی است. این دمپر هوا را می توان از ورق استیل نیز ساخت و از آن در اتاق های تمیز، آزمایشگاه ها و اتاق های عمل استفاده کرد. روش نصب دمپر هوا به صورت اتصال به فلنج های کانال هوا از دو طرف به وسیله پیچ و مهره است. 

دمپر هوا ی گرد بادی ( شاطری) 

از این دمپر هوا برای کنترل میزان هوای عبوری از کانال های گرد استفاده می شود و عملکرد آن بسیار شبیه به شیر فلکه میباشد. تیغه های دمپر هوا ی گرد بادی باید در برابر فشار هوای عبوری کمترین مقاومت و ایستایی را داشته باشند. به همین دلیل جنس پره‌های دمپر گرد شاطری از ورق آلومینیوم با ضخامت ۵/۰ تا۷/۰ میلیمتر می باشد. اما فریم دمپر هوا از جنس ورق گالوانیزه ساخته شده و ضخامت مصرفی آن یک میلیمتر است. 

این دمپر هوا نیازی به انرژی الکتریکی ندارد و به صورت خودکار در اثر فشار هوای کانال یا فرد عمل می نماید. از آنجایی که این دمپر هوا به صورت خودکار کار میکند برای جلوگیری از اختلال در عملکرد پره ها توصیه می شود که از رنگ برای پوشاندن سطوح آن استفاده نشود. فریم یا قاب این دمپر هوا از ورق گالوانیزه می باشد اما در موارد مصرف خاص می‌توان این دمپر هوا را از ورق آلومینیوم یا استیل و حتی ورق روغنی نیز ساخت. در محیط‌هایی که از آلاینده های خورنده اسیدی  استفاده شده می توان سطح دمپر هوا ی گرد شاطری را با اپوکسی پوشاند. 

از دمپر هوا ی گرد شاطری در پشت فن های آکسیال، اتاق های دیزل ژنراتور و اتاق های مخصوص استفاده می گردد. 

موارد استفاده از دمپر هوا 

می‌توان از دمپر هوا در مسیر هایی مثل کانالهای هوا، لوله های پشت دریچه های هوا، فن های دمنده ومکنده، مسیر دودکش های موازی موتورخانه استفاده کرد. 

استفاده از دمپر هوا در پشت دریچه های هوا 

دمپر هوا پشت دریچه های هوا به صورت گرد و چهارگوش قرار می گیرند. زیرا دریچه های هوا به عنوان انتهای ترین مجرای خروجی هوا در سیستم رفت میباشند. دمپر هوا در دریچه های چهارگوش به شکل رشته ورقهای پرس شده موازی است که در اصطلاح فنی به آنها قاشقی گفته می‌شود. این قاشقی ها از هر دو طرف دارای میخک هایی هستند که در محل سوراخ هایی که از قبل روی دیواره های محرک تعبیه شده سوار می شوند. 

برای ساخت دریچه های هوای چهارگوش که مجهز به دمپر هوا باشند در ابعاد دریچه به میزان یک سانت بادخور در نظر گرفته می شود. در نتیجه با توجه به امکان تنظیم دمپر هوا دریچه چهارگوش در زوایای مختلف به راحتی این امکان حاصل می شود که هوای عبوری به صورت کامل هوای محیط را تهویه کند. اما در دریچه های گرد دمپر هوا به صورت کاملاً مجزا از ورق گالوانیزه و دقیقاً هم قطر با دریچه گرد  ساخت خواهد شد. از مزیتهای دمپر هوا ی دریچه گرد هوابندی کامل این محصول است، به طوری که با بسته شدن دمپر هوا گرد جریان هوا کاملاً مسدود می شود.  

استفاده از دمپر هوا موازی در بین کانال هوا 

زمانی از دمپر هوا ی موازی استفاده می شود که در مسیر اصلی کانال هوا چند انشعاب هوای موازی قرار داشته باشد که بخواهیم هر انشعاب را با دمپر هوا تنظیم کنیم. ساختار تیغه های موازی دمپر هوا موازی با عملکرد خود باعث می‌شوند هوای عبوری از آن مقطع کانال به صورت یک طرفه از بالا به پایین به طور هماهنگ کم یا زیاد گردد. عملکرد این دمپر هوا به صورت صورت تدریجی از بالا به پایین مقطع کانال هوا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. لبه‌های فریم دمپر هوا ی موازی از هر دو طرف مانند فلنج عمل می نمایند، به طوری که لبه های فریم دمپر هوا ی موازی با لبه نبشی فلنج کانال به صورت لب به لب شده و با ابزار هوابندی نقاط اتصال کانال به دمپر هوا ی موازی هوابند خواهد شد. دمپر هوا ی موازی هم به صورت دستی و هم صورت برقی قابلیت تنظیم و کنترل دارد. اگر به صورت دستی بخواهیم دمپر هوا ی موازی را کنترل کنیم تیغه ها به صورت مکانیکی عمل خواهند کرد و اگر از موتور دمپر استفاده شود دمپر هوا با انرژی الکتریکی کنترل خواهد شد. توان موتور دمپر هوا بستگی به ابعاد آن دمپر هوا دارد که از ۲ تا ۱۶ نیوتن-متر متغیر است. لازم به ذکر است اگر ابعاد دمپر هوا موازی بیش از حد بزرگ باشد با تقسیم چهارچوبه دمپر هوای موازی به چند قطعه کوچک تر می توان دمپر هوا یکپارچه به وجود آورد که درون ساختار خود از چندین دمپر هوا کوچکتر تشکیل شده است.

استفاده از دمپر هوا ی ۷و۸

جهت تنظیم هوای عبوری از مسیر داکت به طور متوازن از این دمپر هوا استفاده میشود.دمپر هوا ی ۷و۸ با حالت متوازن با پره هایی که همزمان و یکی در میان به بالا و پایین متمایل میگردند هوای عبوری را کنترل یا مسدود مینمایند.در دمپر هوا ۷و۸ انسداد هوای عبوری صرفا به سمت پایین یا صرفا به سمت بالا صورت نمیپذیرد و هوای عبوری با تعدیل شده ترین حالت تنظیم یا مسدود گردد. ساختار ظاهریِ این دمپر هوا با دمپر هوا ی موازی بسیار مشابه است،اما مکانیسم کاربرد دمپر هوا ۷و۸ با دمپر هوا ی موازی بطور واضحی متفاوت است.همانطور که بیان شد به لحاظ ظاهری فریم و پره های دمپر هوا موازی با دمپر هوا ی ۷و۸ یکسان میباشد.یعنی قسمت قاب یا فریم در هر دو دمپر هوا دقیقا همسان است.نوع و جنس تیغه های این دو دمپر هوا نیز کاملا مشابه هستند.در واقع چرخ دنده ها یا محورِ کناریِ ارتفاع دمپر هوا ی ۷و۸ با عملکردِ یک در میانی باعث میگردد یک تیغه به سمت بالا و تیغه دیگر نیز به سمت پایین حرکت نموده و بصورت مکملی باعث عملکردِ این دمپر ها میشود. ضخامت ورق فریم و تیغه های دمپر هوا ی ۷و۸ نسبت به ابعاد دمپر هوا میتواند متغیر باشد.اما کمترین ضخامتِ انتخابی برای ساخت دمپر هوا ی ۷و۸ یک میلیمتر میباشد.از دمپر هوا ی ۷و۸ میتوان در دستگاههای هواساز و کانال های هوا استفاده کرد.

دمپر هوا بین کانالی آلومینیومی: 

در محیط هایی که رطوبت هوا بالا می باشد و احتمال اکسیدشدنِ سطوح فلزات در معرض رطوبت وجود دارد استفاده از فلزی که مقاومت بالایی در برابر اکسید شدن دارد جهت ساخت دمپر هوا از اولویت ها محسوب می شود.به همین منظور باید از ورق ها و قالب های مخصوص که بتوان پروفیل و تیغه های دمپر هوا را با استفاده از آنها تولید نمود به کار برد.دمپر هوا آلومینیومی دارای ساختار دو قسمتی می باشد.ساختار محیطی این دمپر هوا از پروفیل آلومینیومی و ساختار داخلی نیز از پره های ورقی از جنس آلومینیوم می باشد. 

ضخامت پره های آلومینیومی هم به طول تیغه ها و هم به فشار هوای عبوری از مقطع دمپر بستگی دارد.بدیهی است هرچه طول این تیغه ها بلندتر باشد ضخامت ورق مصرفی نیز باید بیشتر شود که در برابر فشار هوای عبوری از داخل دمپر هوا قابلیت دوام و مقاومت را داشته باشد.دسته دمپر یا موتوردمپر در این نوع دمپر هوا با استفاده از چرخ دنده هایی که بر دیواره یا ارتفاع دمپر هوا تعبیه گشته با اعمال نیروی دستی یا برقی،باعث باز یا بسته شدن مسیر دمپر هوا می گردد. 

عملکرد تیغه های دمپر هوا آلومینیومی بصورت ۷و۸ می باشد و کلیه پره ها با حالت متقارن نسبت به هم ولی معکوس به دوران در آمده و دمپر هوا را باز یا می بندند.دمپر هوا آلومینیومی هم در دهانه های ورودی و خروجیِ دستگاه هواساز و هم بعنوان دمپر بین کانالی و نیز بعنوان دمپر اتاق ژنراتور قابل کاربرد هستند.از آنجا که دمپر هوا آلومینیومی بصورت سفارشی ساخته می شود لذا محدودیتی در ساخت و تولید آن در سایز و ابعاد وجود ندارد. درصورتیکه ابعاد دمپر هوا کوچک یا متوسط باشد پره ها بصورت یک تکه و در صورت بزرگ بودنِ ابعاد پره ها را بصورت تقسیم شده توسط یک قید مرکزی به ساختر محیطی متصل می کنیم که از استقامت دمپر هوا کاسته نشود

دمپر هوا چیست و چه کاربردی دارد؟

امروزه با پیشرفت تکنولوژی برای تهویه هوا و تنظیم دمای آن از سیستم‌های مختلفی استفاده می ‌شود. هر یک از این سیستم ‌ها به نحوی باعث هدایت هوای تمیز و تازه به محیط موردنظر می ‌شوند. دمپر هوا یکی از مهم ‌ترین اجزای سیستم ‌های تهویه است. در واقع این تجهیز جهت حرکت هوا به محیط موردنظر را تنظیم می‌ کند و مانع از از دست رفتن بی دلیل آن می ‌شود. این تجهیز از جنس فلز است؛ به همین دلیل در برابر فشار و ضربه مقاومت بسیار بالایی دارد. دمپر‌های هوا در دو نوع دستی و اتوماتیک در بازار عرضه می‌ شوند.

در نوع دستی این نوع دمپر، یک اهرم برای باز و بسته شدن دریچه ‌های آن تعبیه شده است. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که میزان باز و بسته شدن دریچه ‌های دمپر هوا قابل تنظیم است؛ به همین دلیل متقاضی می ‌تواند با توجه به هوای موردنیاز محیط آن را به طور دقیق  تنظیم کند. جنس دمپرهای هوا دارای سه نوع فولاد ضد زنگ، فولاد کربنی و فولاد گالوانیزه است.

انواع دمپر هوا بر اساس نحوه تنظیم تنظیم درجه هوا

انواع دمپر هوا بر اساس نحوه عملکرد به دو نوع دستی و اتوماتیک دسته بندی می‌شوند. در ادامه به بررسی این دمپر‌ها خواهیم پرداخت.

دمپر هوا دستی

این نوع دمپر همانطور که از نام آن پیدا است دارای دریچه ‌های با کنترل دست است. در واقع متقاضیان برای تنظیم هوای ورودی به محیط باید این دریچه ‌ها را به صورت دستی با استفاده از اهرم تعبیه شده در کنار آن تعبیه کنند. این نوع دمپر مجهز به عایق ‌های قوی است؛ به همین دلیل طول عمر بالایی دارد. همچنین باید دقت کرد که فلز بکار برده شده در ساخت این محصول مقاومت آن را در برابر هرگونه ضربه داخلی یا خارجی افزایش می ‌دهد.

دمپر هوا اتوماتیک

دمپر‌های اتوماتیک قیمت بیشتری نسبت به دمپر‌های دستی دارند. در این دمپر‌ها موتور‌های مخصوصی تعبیه شده است که با فعال‌ سازی آن می ‌توان درجه هوای ورودی به محیط موردنظر را تنظیم کرد. تنها مورد مهمی که درباره دمپر‌های اتوماتیک باید به آن توجه کرد، استفاده از برق برای شروع فعالیت آن ‌ها است؛ به همین دلیل در صورت قطع ناگهانی برق نمی ‌توان هیچ گونه تنظیمی را روی این تجهیز انجام داد.

انواع دمپر هوا بر اساس عملکرد

دمپر‌های هوا دارای انواع مختلفی هستند که تفاوت ‌آن ‌ها در نحوه عملکرد آن ‌ها است. در ادامه انواع دمپرهای هوا نام برده شده است.

دمپر بین کانالی

دمپر‌ هوا بین کانالی در سیستم ‌های سرمایشی و گرمایشی بکار برده می ‌شود. این نوع دمپر با بالاترین سرعت میزان هوای ورودی به یک محیط را تنظیم می ‌کند. بیشترین کاربرد دمپر‌های هوا بین کانالی در محیط‌های بزرگ و دارای بیشترین میزان رفت ‌و‌ آمد همچون هتل ‌ها، رستوران‌ ها، ادارات مانند بانک ‌ها و غیره است.

دمپر حریق

یک نوع دمپر به نام دمپر حریق وجود دارد که وظیفه آن جلوگیری از به گردش درآمدن حریق و آتش از درون کانال‌ های انتقال هوا در سیستم‌های تهویه است.

دمپر بالانس

دمپر بالانس برای جلوگیری از ورود هوا به طور مجدد به داخل کانال مورد استفاده قرار می‌ گیرد. از آنجایی که هوای محیط‌های مانند نیروگاه‌ها بسیار آلوده است از این دمپر برای جلوگیری از آلودگی هوای تمیز داخل کانال استفاده می ‌شود.

دمپر بین کانالی گرد

نام دمپر‌های هوا بین کانالی گرد بر اساس  محل نصب آن‌ها انتخاب شده است. به عبارتی این دمپر‌ها در کانال ‌های گرد استفاده می ‌شوند. این دمپر‌ها در دو نوع دستی و اتوماتیک در بازار عرضه می ‌شوند. همچنین باید دقت کرد که دمپر‌های هوا بین کانالی دارای دو نوع دیسکی و پره‌ ای هستند.

دمپر لوور

 دمپر لوور با انتقال هوای تازه به یک محیط در عین حال از ورود حشرات و گرد و غبار به آن جلوگیری می ‌کند. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که دمپر فوق دارای پره ‌های بسیار محکمی است و طول عمر بسیار بالایی دارد

مزایای استفاده از دمپر‌های هوا

استفاده از دمپر هوا در سیستم‌ های تهویه مزایای زیادی را به دنبال دارد که در ادامه به طور کامل به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

• یکی از مهم‌ ترین مزایای نصب دمپرهای هوا در مناطب مسکونی، جلوگیری از ورود گرد و غبار یا حشرات مختلف به محیط موردنظر است.
• استفاده از دمپرهای هوا باعث می ‌شود تا هوای کمتری در حین انتقال به محیط موردنظر از دست برود و در نتیجه انرژی کمتری استفاده شود.
• به هنگام استفاده از سیستم دمپر هوا، بهره‌وری وسیله تهویه افزایش پیدا می ‌‌کند.
• دمپر‌های هوای اتوماتیک در برابر زنگ ‌زدگی و خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند که یک مزیت مهم برای آن به حساب می ‌آيد.
• با استفاده از دمپر اتوماتیک نیاز به نیروی دست کاهش پیدا می ‌کند که در نهایت آن بسیاری از خطرات ناشی از باز و بسته کردن دریچه ‌های دمپر موردنظر کاهش پیدا می ‌کند.