دریچه کلین روم

دریچه کلین روم (اتاق تمیز) و دریچه‌ها به محیط‌هایی اشاره دارند که برای تولید یا انجام تحقیقات علمی و صنعتی طراحی شده‌اند، به‌ویژه در مکان‌هایی که نیاز به کنترل دقیق آلاینده‌ها مانند گرد و غبار، میکروب‌ها و بخار مایعات وجود دارد. این محیط‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که میزان آلاینده‌ها در هوا بسیار پایین‌تر از سطح معمولی در فضاهای بسته باشد.

اتاق تمیز به‌طور خاص به محیطی گفته می‌شود که آلاینده‌های موجود در آن کنترل شده و تعداد ذرات معلق در هوا در سطح معینی قرار دارد. برای مثال، در استاندارد ISO 9 تعداد ذرات در هر متر مکعب کمتر از ۳۵ میلیون ذره است. این اتاق‌ها می‌توانند مساحتی وسیع مانند یک کارخانه را پوشش دهند که در آن فعالیت‌های تولیدی یا تحقیقاتی حساس انجام می‌شود. در این اتاق‌ها، هوای ورودی از طریق دستگاه‌های تصفیه و فیلترهای HEPA یا ULPA پاک‌سازی شده و به‌طور مداوم در گردش است تا تمامی ذرات معلق از بین بروند.

اتاق‌های تمیز معمولاً برای تولید مواد نیمه‌رسانا مانند سیلیکون و ژرمانیوم و همچنین برای تولید لوازم پزشکی یا سایر فناوری‌هایی که به محیط‌های فاقد آلودگی نیاز دارند، استفاده می‌شوند. در این اتاق‌ها، کارکنان از لباس‌های مخصوص، از جمله کلاه، ماسک، دستکش و کفش ویژه استفاده می‌کنند و تمامی دستگاه‌ها و وسایل کاری نیز به شکلی طراحی شده‌اند که کمترین آلودگی تولید شود.

ویژگی‌های اتاق تمیز: اتاق تمیز الزامی به استریل بودن ندارد، بلکه تعداد ذرات معلق در آن کنترل می‌شود. این ذرات توسط دستگاه‌های شمارش ذرات قابل اندازه‌گیری هستند. برخی از اتاق‌های تمیز فشار مثبت دارند که به جلوگیری از ورود هوای آلوده به داخل اتاق کمک می‌کند. در این حالت، درزها و شیارها به سمت بیرون هدایت می‌کنند و از ورود آلودگی از محیط خارجی جلوگیری می‌شود.

برخی از اتاق‌های تمیز مجهز به دستگاه‌های کنترل رطوبت هستند تا رطوبت محیط را در سطوح مطلوب نگه دارند. همچنین اتاق‌های تمیز با استانداردهای خاصی در طراحی و شرایط محیطی مانند پوشش کارکنان و تعویض لباس‌ها برای حفظ سطح آلودگی تنظیم می‌شوند.

دریچه‌های بیمارستانی و کلین روم: دریچه‌های بیمارستانی در اتاق‌های کلین روم و اتاق‌های عمل استفاده می‌شوند و مهمترین وظیفه آنها تسهیل جریان هوای تمیز و کنترل‌شده به داخل اتاق‌ها است. این دریچه‌ها اغلب از متریال استنلس استیل ساخته شده و با پوشش رنگ کوره‌ای درجه یک در رنگ‌های مختلف عرضه می‌شوند. دریچه‌ها در دو نوع چهارگوش و دایره‌ای موجود هستند و از سیستم‌های تبدیل یا باکس‌های پلنیومی برای اتصال به کانال‌ها استفاده می‌کنند.

انواع دریچه کلین روم :

1. دریچه استاتیک (Static Pass-Through): ساده‌ترین نوع دریچه کلین روم است که شامل یک محفظه با دو درب مکانیکی است که به‌طور همزمان باز نمی‌شوند. این دریچه‌ها برای انتقال مواد کم‌آلوده به‌کار می‌روند. مزایای آن‌ها شامل هزینه پایین و نصب آسان است، اما کنترل آلودگی محدودی دارند.
2. دریچه دینامیک (Dynamic Pass-Through): این دریچه‌ها مجهز به سیستم جریان هوا و فیلتر HEPA یا ULPA برای کنترل دقیق‌تر آلودگی هستند و معمولاً برای انتقال مواد حساس به آلودگی استفاده می‌شوند. مزایای آن‌ها شامل کنترل بهتر آلودگی و کاهش ریسک انتقال ذرات است، اما پیچیدگی نصب و نگهداری بالاتری دارند.
3. دریچه با سیستم ضدعفونی (Decontamination Pass-Through): علاوه بر سیستم جریان هوا، این دریچه‌ها دارای سیستم‌های ضدعفونی‌کننده مانند لامپ‌های UV یا سیستم‌های پاشش مواد ضدعفونی‌کننده هستند و برای انتقال مواد استریل و حساس به میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شوند. این نوع دریچه‌ها بالاترین سطح کنترل آلودگی را دارند، اما پیچیدگی و هزینه نگهداری بالاتری دارند.
4. دریچه مخصوص انتقال مواد حجیم (Material Pass-Through): این دریچه‌ها برای انتقال تجهیزات بزرگ و سنگین طراحی شده‌اند و از ورود پرسنل به داخل اتاق جلوگیری می‌کنند. با این حال، به دلیل فضای بیشتری که اشغال می‌کنند، هزینه ساخت و نصب بالاتری دارند.

مزایای دریچه‌های کلین روم:

1. کاهش آلودگی: این دریچه‌ها به جلوگیری از ورود ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها به محیط‌های کنترل‌شده مانند اتاق‌های تمیز کمک می‌کنند.
2. افزایش ایمنی: با کاهش ریسک آلودگی محصولات و مواد، این دریچه‌ها ایمنی محیط‌های حساس مانند صنایع داروسازی، الکترونیک و مواد غذایی را بهبود می‌بخشند.
3. افزایش راندمان: با کاهش نیاز به باز کردن درب‌های اصلی اتاق تمیز و تسریع فرآیند انتقال مواد، دریچه‌ها به بهبود کارایی کمک می‌کنند.
4. حفظ یکپارچگی اتاق تمیز: دریچه‌های کلین روم به حفظ فشار هوا در اتاق‌های تمیز و جلوگیری از ورود آلودگی از طریق درزها کمک می‌کنند.

معایب دریچه‌های کلین روم:

1. پیچیدگی نصب و راه‌اندازی: نصب و راه‌اندازی این دریچه‌ها، به ویژه انواع پیچیده مانند دریچه‌های دینامیک و ضدعفونی، نیاز به طراحی و نصب دقیق دارند.
2. نیاز به نگهداری منظم: دریچه‌های دارای سیستم‌های فیلتر هوا و ضدعفونی نیاز به نگهداری منظم دارند تا عملکرد بهینه خود را حفظ کنند.
3. محدودیت فضا: برخی از دریچه‌های بزرگتر فضای بیشتری اشغال می‌کنند که در محیط‌هایی با محدودیت فضا می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
4. خطاهای انسانی: استفاده نادرست از دریچه‌ها یا باز شدن همزمان درب‌ها می‌تواند باعث انتقال آلودگی و کاهش کارایی دریچه‌ها شود.

به طور کلی، استفاده از دریچه‌های کلین روم مزایای زیادی از جمله کاهش آلودگی، افزایش ایمنی و بهبود راندمان دارد، اما نیاز به دقت در نصب و نگهداری و همچنین محدودیت فضا از معایب آن‌ها به شمار می‌آید.